دلبستگی و احساس تنهایی: نقش واسطه ای طرحواره های سازش نایافته اولیه

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه‌ای طرحواره‌های سازش‌نایافته در رابطهبین دلبستگی و احساس تنهایی در دختران نوجوان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. به این منظور 415 دانش‌آموز دختر پایه نهم تا دوازدهم متوسطه در سال تحصیلی 96-97 با روش نمونه‌برداری دردسترس انتخاب شدند و به مقیاس احساس تنهایی یو. سی. ال. ای (نسخه سوم) (راسل، 1996)، پرسشنامه دلبستگی تجربه‌های روابط نزدیک ـ ساختارهای رابطه (فدرندانبارک و ادیتیک، 2014) و پرسشنامه طرحواره یانگ ـ نسخه کوتاه (یانگ و براون، 1999) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل مسیر، تحلیل شد. نتایج نشان داد که الگوی نقش واسطه‌ای طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه در رابطه دلبستگی و احساس تنهایی با داده‌ها برازش مطلوب دارد. اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر طرحواره‌های بریدگی و طرد، دیگر جهت‌مندی، گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری و محدودیت‌های مختل، مثبت معنادار است؛ اما اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر طرحواره خودگردانی و عملکرد مختل، معنادار نیست. افزون بر آن، اثر مستقیم دلبستگی اضطرابی بر طرحواره‌های بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل دیگر جهت‌مندی و گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری، مثبت معنادار است؛ اما اثر مستقیم دلبستگی اضطرابی بر طرحواره محدودیت مختل، معنادار نیست. همچنین، اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی و دلبستگی اضطرابی و طرحواره‌های بریدگی و طرد و گوش‌به‌زنگی بیش از حد بازداری بر احساس تنهایی، مثبت معنادار و اثر مستقیم طرحواره دیگر جهت‌مندی بر احساس تنهایی، منفی معنادار است؛ اما اثر مستقیم طرحواره‌های خودگردانی و عملکرد مختل و محدودیت‌های مختل بر احساس تنهایی، معنادار نیست. این یافته‌ها نشان می‌دهد که طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه بریدگی و طرد، گوش‌به‌زنگی بیش از حد بازداری و محدودیت مختل در رابطه دلبستگی و احساس تنهایی نقش واسطه‌ای دارند.